MARKA TESCİLİ Hayatta hepimizin bir takım hedefleri var, bu hedefler her insan için farklılık gösterir. Bazıları kısa vadeli hedefler belirlerken, bazıları orta vadeli hedefler belirler, bazıları da stratejik düşünerek kısa orta ve uzun vadeli hedefleri birlikte planlar. Hayallerinde geleceklerinin resimlerini çizerler. Aslında bu kişiler, hayatlarında ne istediklerini bilirler, bir karar alıp ona göre "hayatlarına yön verirler" ve bu doğrultuda çalışırlar. Yaşamımızı sürdürmek, para kazanmak için hepimizin hayalinde hedeflediği çalışma hayatına dair tercihleri vardır. Bazılarımız kamuda, bazılarımız özel sektörde çalışmak isterken bazılarımız ise kendi işinin patronu olmak ister. Kendi işini kurmak isteyen kişiler elbette ki risk almak zorundadır. Çünkü kazanmak ve kaybetmek gibi sadece iki seçenekleri vardır. Son yıllarda kendi işini kurmak isteyen girişimcilere resmi ve önemli kuruluşlar tarafından birçok kolaylık sunulmakta, teşvik, fon, hibe destekleri verilmektedir. Buda girişimiciye cesaret vermektedir. Bu yazımda girişimcileri ilgilendiren ve yasal olarak da çok önemli olan marka tesciline değinmek istiyorum. Son yıllarda özellikle ticari işletmelerin isim hakkı konusunda yaşadığı olumsuzlar karşısında artan davalar, ayrıca çeşitli kuruluşların hibe destek vb. avantajlardan yararlanmak isteyen işverenler ve ürün sahipleri için marka tescilinin önemi ön planlarda çıkmıştır. Marka:Bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir. Kimler Marka Tescili Yaptırabilir: 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin izin verdiği nitelikte kişilerce yaptırılabilir. Bunun için Türkiye Cumhuriyetinde yerleşik olan veya ticari veya sinai ilgileri olan tüzel veya gerçek kişilere izin verilmektedir. Ayrıca Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması veya Paris Sözleşmesinde geçen şartlara göre marka tescili yapılabilir. Marka Tescili Yaptırmak işletmelere sağladığı avantajlar nelerdir? Bir çok avantajı olmakla birlikte en önemli avantajları şu şekildedir: Öncelikle markanız/ adınız "güvence" altına alınmaktadır. Marka sizin/işletmenizin "nüfus cüzdanı" anlamına gelir. Türk Patent Enstitüsü tarafından "koruma" altına alınmaktadır. Markanızın mülkiyeti ve olası ticari geliri size ait olmaktadır. Ayrıca Türk Standartları Enstitüsü tarafından verilen Ürün Belgelerinde, çeşitli kuruluşların hibe desteklerinde marka tescili istenmektedir. Web sayfanıza "tr" uzantısı almanız için de marka tescil belgesi istenmektedir. Marka Tescili yaptırmadığınız takdirde ne olur? Markanız / adınız hiçbir zaman sizin olmaz ve bu avantajlardan yararlanamayacağınız gibi mağdur da olabilirsiniz. Şöyle düşünün, babadan kalma bir işyeriniz var yada dişinizle tırnağınızla gece gündüz çalışıp bir işyeri açıyorsunuz, her şey yolunda giderken birileri geliyor ve sizin isminizle bir işyeri açıyor ve de marka tescili yaptırıyor. Üstelik "markayı ben aldım" şeklinde beyanlarla hak iddia ediyor. Çünkü markanın tek bir sahibi vardır. Kim markayı önce tescil ettirirse markanın sahibi de o oluyor . Marka Tescili için Süreç nasıl oluyor? Marka başvuru öncesi ilk olarak Türk Patent Enstitüsü web sayfasından isim sorgulama yapılır. Daha önce o isim alınıp alınmadığı tespit edilir.Marka Başvurusu, e-imza ya da mobil imza kullanılarak online ortamda gerçekleştirilebilir. E-imza ya da mobil imza sahibi değilseniz; başvuru işlemi TPE internet sitesinde sunulan rezervasyonlu sistem hizmetinden üretilen başvuru formunun 30 gün içinde TPE gelen evrak birimine elden teslim edilmesiyle (ya da posta yolu ile) fiziki evrak ile yapılabilir. Hangi belgeler gereklidir? 1-Marka Tescil Başvuru dilekçesi 2- Eğer başvuru sahibi gerçek kişi ise adı-soyadı, T.C. uyruklu olması durumunda T.C. kimlik numarası bilgileri; tüzel kişi ise ticaret unvanı, T.C. tabiiyetinde ise vergi kimlik numarası bilgilerini içerir kimlik bilgileri ile başvuru sahibinin adresi ve diğer iletişim bilgileri başvuru dilekçesinde belirtilmektedir. 3-Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir bilgi (Başvuru ücreti, başvurunun içerdiği sınıf sayısına göre değişmektedir, birden fazla sınıf içeren başvurularda ilave sınıf veya sınıfların ücretinin ödendiğini gösterir bilginin sunulması gerekmektedir) 4-Marka tesciline konu olan marka ismi, logosu, işareti (başvuru dilekçesinde belirtilir) Eğer başvuru sizin tarafınızdan şahsen değil, bir marka vekili aracılığıyla yapılacak ise marka vekiline ilişkin vekaletnamenin verilmesi gereklidir. (bu konuda yapılan yazılı sınavı geçen ve TPE nezdinde başvuru sahipleri adına işlem yapma yetkisinde olan gerçek veya tüzel kişiler marka vekili olarak hizmet vermektedir) Marka Tescil ücretleri ne kadardır? Marka ücretlerinden önce vurgu yapmak gereken bir husus "marka sınıflarıdır". Markanın kullanılacağı mallar ve hizmetler, Nice Anlaşmasında belirlenen uluslararası sınıflandırmaya ilişkin esaslara göre sınıflandırılmaktadır. Tescili talep edilen mal veya hizmetlerin, sınıflara ayrılmış olarak ve sınıf numaraları belirtilerek sunulması gerekmektedir. Ürün ve hizmetlerinize sunduğunuz ya da sunmayı düşündüğünüz alanları kapsayan sınıfların ve alt sınıflarının doğru belirlenmesi çok önemlidir. Marka işlem ücretleri, fiziki evrak ile yapılan talepler ve internet üzerinden yapılan talepler yönünden farklılık göstermektedir. İnternet üzerinden yapılan taleplerde daha düşük ücret alınmaktadır. Tek sınıflı marka başvuru ücreti, internet üzerinden yapılan başvurular için 190 TL, fiziki evrak ile yapılan taleplere için ise 285 TL’dir. Birden fazla sınıf içeren başvurularda ilave her sınıf için ek sınıf ücreti alınmaktadır. Ek sınıf ücreti internet üzerinden yapılan başvurularda 190 TL, fiziki evrak ile yapılan başvurularda 285 TL ilave ücret alınmaktadır. TPE tarafından markanızın tescil edilmesi onaylanırsa, marka tescil ücreti ödemeniz gerekmektedir. Marka Tescil Ücreti internet üzerinden yapılan taleplerde 530 TL, fiziki evrak ile yapılan taleplerde 795 TL’dir. Özet olarak, tek sınıflı bir markanın toplam maliyeti, internet üzerinden veya fiziki evrak ile yapılmasına bağlı olarak, 720 ila 1080 TL olmaktadır.(detayları TPE web sayfasından inceleyebilirsiniz) Marka sahibi olmanın süresi ne kadardır? TPE tarafından marka "şekli şartlar" açısından incelenmektedir ve şekli incelemeyi geçen başvurular aylık olarak yayınlanan "Resmi Marka Bültenlerinde" yayımlanarak, üçüncü kişilerin itirazlarına açılmaktadır. Yayın tarihinden itibaren üç (3) aylık süre sonunda herhangi bir itiraz ile karşılaşmayan veya itirazların uygun bulunmadığı başvurular hakkında tescil kararı verilmektedir. Kısacası markanın tescili için toplam süre ortalama 8-10 ay arasındadır. Marka tescili yapıldıktan sonra başvuru tarihinden itibaren 10 yıl marka korumasında yaralanabilirsiniz. Onar yıllık dönemlerle, marka yenileme ücretini ödemek suretiyle koruma süresini sonsuz uzatabilirsiniz. Marka alıp kullanmayanlar ne yapabilir? Tescil edilen markanın kullanılması zorunludur. Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi iptal gerekçesi olarak kabul edilmektedir. Diyelim ki markanızı aldınız ve artık kullanmak istemiyorsunuz? Markanızı bir başkasının kullanması için tescil edilen mal veya hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için lisans verebilirsiniz. Bu durumda lisans alana "markanızı kullanma yetkisi" vermiş olursunuz. İnhisari veya inhisari olmayan lisans sözleşmesi ile yapacağınız bu anlaşma size ticari gelir kazandırmaya devam eder ve markanın kullanılma şartı da yerine gelmiş olur. İnhisarı lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans verememekte ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça, kendisi de markayı kullanamamaktadır. İnhisari olmayan lisans durumunda ise, lisans veren markayı kendi kullanabileceği gibi, üçüncü kişilere aynı markaya ilişkin başka lisanslar da verilebilmektedir. "Hırsızlık yapmayın!" Buradan özellikle kolay yoldan para kazanmak isteyen kişilere seslenmek istiyorum. Bir başkasının adını kullanarak kolay yoldan para kazanmaya çalışmayın. "O firma çok para kazanıyor" diye aynı isimle işyeri açmak doğru değildir. Bir çaba harcamadan para kazanmak için bir başkasının tabelasından, logosundan, renginden, şeklinden kopya çekerek kendinize isim türetmeyiniz. "Çakma isim kullanmayınız". Çakma Olmayınız. Size ait olmayan bir çalışma üzerinden haksız kazanç elde etmek size belki geçici paralar kazandırabilir, ancak hiçbir zaman prestij kazandırmaz. Taklit edilen ürün ya da çalışma, sadece aslını yaşatır. Bu durumda da piyasa koşullarında kalıcılığınız, ciddiyetiniz ve güvenilirliğiniz kalmaz. Doğru ve dürüst olmak her zaman kazandırır. Sevgi ve başarılar dilerim... Gonca Elibol İnsan Kaynakları Yönetimi Uzmanı/Eğitmen/Yazar /TV Programcısı goncaelibol/facebook goncaelibol/instagram goncaelibol/twitter